Cơ sở quyền lực
Hãy cùng khám phá cơ sở quyền lực của French và Raven theo hai nhóm – vị thế và cá nhân.
Nguồn quyền lực từ vị thế
1. Quyền lực chức danh (Legitimate)
Ví dụ như: Tổng thống, Thủ tướng, Giám đốc, Trưởng phòng…
Đây là loại quyền lực được mọi người biết đến nhiều nhất, tuy nhiên, loại quyền lực này không ổn định. Nếu bạn bị mất vị trí, ngay lập tức quyền lực của bạn biến mất.
Ngoài ra, phạm vi của loại quyền lực này bị hạn chế bởi danh giới của tổ chức. Ví dụ: Giám đốc của một công ty thì chỉ có quyền lực trong công ty đó.
Vì vậy, nếu dùng quyền lực chức danh là cách duy nhất để tạo ảnh hưởng người khác là chưa đủ mạnh. Để trở thành một nhà lãnh đạo tài ba, bạn cần nhiều quyền lực hơn thế.
2. Quyền lực phần thưởng (Reward)
Ví dụ: Tăng lương, Thưởng tiền mặt, Cơ hội đào tạo, hay đơn giản là khen ngợi…
Nếu những người khác hy vọng rằng bạn sẽ thưởng cho họ để làm những gì bạn muốn, xác suất cao là họ sẽ làm điều đó vì phần thưởng.
Hạn chế của loại quyền lực này là bạn không có nhiều phần thưởng như bạn cần. Là trưởng phòng bạn không thể quyết định việc tăng lương; Ngay cả là CEO trong nhiều trường hợp cũng cần sự cho phép của Hội đồng quản trị…
Vì vậy, khi bạn sử dụng hết phần thưởng có sẵn, hoặc khi những phần thưởng không đủ giá trị với người khác, quyền lực của bạn sẽ yếu đi.
Một trong những nhược điểm của việc sử dụng phần thưởng là nếu muốn phần thưởng có tác dụng tạo động lực – chúng cần phải lớn hơn sau mỗi lần. Thậm chí sau đó, nếu phần thưởng được trao thường xuyên, mọi người có thể cảm thấy mãn nguyện (tâm lý nghiễm nhiên) bởi những phần thưởng, vì vậy mà nó mất hiệu quả tạo động lực.
3. Quyền lực cưỡng chế (Coercive)
Ví dụ: Sa thải, Kỷ luật, Giảm lương, Chỉ trích…
Quyền lực này thường dễ dàng bị lạm dụng. Hơn nữa, nó có thể gây ra hành vi tiêu cực và không hài lòng trong công việc.
Như một phương sách cuối cùng, đôi khi bạn cần phải trừng phạt. Tuy nhiên, sử dụng rộng rãi quyền lực cưỡng chế -hiếm khi thích hợp cho việc thiết lập một đội nhóm hùng mạnh.
Rõ ràng, sử dụng quyền lực cưỡng chế là phong cách nghèo nàn nhất của nhà lãnh đạo. Để trở thành một nhà lãnh đạo tài ba, bạn cần những quyền lực mạnh mẽ và đi vào lòng người hơn.
4. Quyền lực thông tin (Informational)
Đây là dạng quyền lực mà người nắm giữ có trong tay những thông tin được người khác cần đến hoặc muốn có. Quyền lực thông tin chỉ mang tính ngắn hạn, không nhất thiết có ảnh hưởng tới độ tin cậy của người sở hữu.
Chẳng hạn, một nhà quản lý dự án có tất cả thông tin về một dự án cụ thể, và điều đó đem đến cho anh/cô ấy “quyền lực thông tin”. Nhưng thật khó để anh/cô ấy giữ quyền lực này lâu, vì cuối cùng, thông tin “bí mật” kia cũng sẽ được công bố. Bởi vậy, không nên xem quyền lực thông tin như một chiến lược dài hạn.
Nguồn quyền lực cá nhân
Chỉ dựa vào những nguồn quyền lực từ vị thế có thể dẫn đến một phong cách lãnh đạo lạnh lùng, kỹ trị và nghèo nàn. Để trở thành một nhà lãnh đạo thực sự, bạn cần một nguồn quyền lực mạnh mẽ hơn là một chức danh, một khả năng khen thưởng hoặc trừng phạt hay khả năng tiếp cận thông tin.
5. Quyền lực Chuyên gia (Expert Power)
Khi bạn có kiến thức và kỹ năng giúp bạn hiểu tình hình, đề xuất các giải pháp và triển khai tốt hơn những người khác – mọi người sẽ lắng nghe bạn.
Khi bạn thể hiện chuyên môn, mọi người sẽ có xu hướng tin tưởng bạn và tôn trọng những gì bạn nói. Là một chuyên gia, ý tưởng của bạn sẽ có giá trị hơn, và những người khác sẽ đi theo bạn trong lĩnh vực đó.
Quyền lực chuyên gia không đòi hỏi sức mạnh vị trí, vì vậy bạn có thể sử dụng nó để đi xa hơn. Đây là một trong những cách tốt nhất để nâng cao kỹ năng lãnh đạo của bạn.
6. Quyền ảnh hưởng (Referent)
Điều này đôi khi được coi là sức thu hút, sự lôi cuốn, ngưỡng mộ, hay sự mê hoặc. Quyền lực giá trị cá
nhân đến từ sự yêu mến và tôn trọng một người theo một cách nào đó.
Những người nổi tiếng có sức hút, đó là lý do tại sao họ có thể ảnh hưởng đến tất cả những fan hâm mộ họ. Trong một môi trường làm việc, một người quyến rũ thường làm cho mọi người cảm thấy tốt và yêu mến hơn.
Quyền lực tính cách có thể là một trách nhiệm lớn đối với bạn, bởi vì bạn không nhất thiết phải làm bất cứ điều gì để có được nó. Vì vậy, nó có thể bị lạm dụng khá dễ dàng.
Một người nào đó đáng yêu, nhưng lại thiếu tính toàn vẹn và trung thực, có thể làm dụng quyền lực đó để làm tổn thương người khác, cũng như để đạt được lợi ích cá nhân.
Chỉ dựa vào quyền lực giá trị cá nhân sẽ không phải là một chiến lược tốt; Nhưng bạn sẽ rất thành công khi kết hợp nó với sức mạnh của quyền lực chuyên gia.
Infographic
Bạn có thể xem infographic của Mô hình 5 loại quyền lực lãnh đạo của French and Raven dưới đây
Những điểm chính trong bài
Năm 1959, các nhà tâm lý học xã hội John French và Bertram Raven đã xác định năm loại quyền lực lãnh đạo:
1. Quyền lực chức danh
2. Quyền lực phần thưởng.
3. Quyền lực Chuyên gia.
4. Quyền ảnh hưởng
5. Quyền lực cưỡng chế
Và, sáu năm sau, đã thêm một loại quyền lực được bổ sung:
6. Quyền lực thông tin
Bất kỳ ai cũng có khả năng nắm giữ quyền lực và ảnh hưởng đến người khác: bạn không cần phải có một chức danh công việc quan trọng hay một chức vụ lớn. Nhưng nếu bạn nhận ra các hình thức quyền lực khác nhau, bạn có thể tránh bị ảnh hưởng bởi những người sử dụng những hình thức kém tích cực hơn – và bạn có thể tập trung vào việc phát triển quyền lực chuyên gia và giới thiệu cho bản thân. Điều này sẽ giúp bạn trở thành một nhà lãnh đạo có ảnh hưởng và hiệu quả.
Áp dụng điều này vào cuộc sống của bạn
1. Đi qua từng cơ sở quyền lực của bạn và viết ra bạn đã sử dụng nó khi nào và như thế nào.
2. Tự hỏi bản thân xem bạn đã sử dụng nguồn quyền lực một cách hợp lý chưa. Cân nhắc những hậu quả mong đợi và không mong đợi, và quyết định xem bạn sẽ làm gì khác vào lần tới.
3. Hãy nghĩ về những người có quyền lực và ảnh hưởng đến bạn. Họ sử dụng những nguồn quyền lực nào? Họ có sử dụng quyền lực của mình một cách hợp lý? Khi cần thiết, hãy phát triển một chiến lược để giảm bớt việc người khác sử dụng quyền lực một cách bất hợp pháp đối với bạn.
4. Khi bạn cảm thấy bất lực hoặc bị ảnh hưởng quá mức, hãy nghĩ về cách bạn có thể lấy lại quyền lực và sự kiểm soát của chính mình. Rốt cuộc, bạn luôn có quyền lực. Hãy cố gắng nhận thức rõ hơn về quyền lực bạn có và sử dụng nó để đạt được những gì bạn cần – một cách nhân đạo.