Khám phá Phong cách lãnh đạo phù hợp nhất
Giả sử, sếp của bạn vừa giao một dự án lớn mới cho nhóm của bạn. Có một số thành viên rất giỏi trong nhóm, nhưng bạn đã từng làm việc với họ trước đó và và đó không phải là một trải nghiệm dễ chịu. Bạn cảm thấy rằng cách tốt nhất để quản lý một nhóm toàn ” chuyên gia” là đặt ra các mục tiêu và và sau đó để họ chủ động triển khai công việc của mình. Bạn không muốn can thiệp vào những gì họ đang làm, vì vậy bạn hiếm khi có cuộc họp với cá nhân hoặc với nhóm.
Vấn đề là nhóm của bạn đã không thích hợp với phong cách lãnh đạo này. Vậy bạn nên làm gì khác? Các cuộc họp hàng ngày có làm lãng phí thời gian của mọi người không? Và liệu họ có khó chịu nếu bạn tham gia nhiều hơn vào việc ra quyết định hoặc hướng dẫn họ thêm về dự án?
Khi nghĩ về cách phù hợp nhất để lãnh đạo một nhóm, chúng ta phải xem xét một số yếu tố khác nhau và thường sẽ rất dễ chọn sai phong cách. Khi điều này xảy ra, tinh thần, hiệu quả và năng suất làm việc của nhóm có thể bị ảnh hưởng. Thuyết lãnh đạo theo định hướng – mục tiêu (path-goal theory ) sẽ giúp bạn xác định cách tiếp cận phương pháp lãnh đạo hiệu quả nhất, dựa trên những gì mọi người muốn và tình huống hiện tại của bạn. Trong bài viết này, chúng ta sẽ xem xét Thuyết lãnh đạo theo định hướng – mục tiêu và chúng ta sẽ khám phá cách bạn có thể áp dụng nó vào tình huống cụ thể của riêng mình.
Giới thiệu về Thuyết lãnh đạo theo định hướng – mục tiêu (path-goal theory)
Nhà tâm lý học, Robert House, phát triển Thuyết lãnh đạo theo định hướng – mục tiêu (path-goal theory ) vào năm 1971, và sau đó định nghĩa lại và cập nhật nó vào năm 1996 trong bài báo The Leadership Quarterly, thuyết này bao gồm một số yếu tố sau:
Trách nhiệm lãnh đạo
Theo đó, nếu bạn muốn nhân viên đạt được mục tiêu của công việc, bạn cần phải giúp đỡ, hỗ trợ và thúc đẩy họ. Bạn có thể làm điều này theo ba cách:
- Giúp họ xác định và đạt được mục tiêu của mình.
- Xóa bỏ những chướng ngại vật, từ đó cải thiện hiệu suất.
- Đưa ra những phần thưởng thích hợp trong quá trình thực hiện.
Để làm được điều này, bạn có thể sử dụng bốn phong cách lãnh đạo khác nhau:
- Lãnh đạo hỗ trợ ̣(Supportive leadership) – Bạn tập trung vào các mối quan hệ. Bạn thể hiện sự quan tâm tới nhu cầu của nhân viên, và xem xét những lợi ích tốt nhất của họ. Phong cách lãnh đạo này là tốt nhất cho những nhiệm vụ hoặc dự án lặp đi lặp lại hoặc căng thẳng.
- Lãnh đạo chỉ thị (Directive leadership)– Với phong cách này, bạn truyền đạt các mục tiêu, kỳ vọng, đồng thời giao nhiệm vụ rõ ràng. Cách tiếp cận này hiệu quả tốt nhất với các nhiệm vụ hoặc dự án không có liên kết với nhau hoặc khi các nhiệm vụ phức tạp và các thành viên nhóm không có kinh nghiệm.
- Lãnh đạo có sự tham gia (Participative leadership)– Với phong cách này, bạn tham khảo ý kiến nhân viên và xem xét ý tưởng, chuyên môn trước khi đưa ra quyết định. Cách tiếp cận này hiệu quả nhất khi nhân viên có kinh nghiệm, với những nhiệm vụ phức tạp và đầy thách thức,hoặc khi nhân viên muốn đóng góp ý kiến của họ.
- Lãnh đạo định hướng thành tích (Achievement-oriented leadership) – Theo phong cách này, bạn sẽ đặt ra những mục tiêu đầy thách thức cho nhân viên. Bạn tin tưởng vào khả năng của nhóm, vì vậy bạn mong đợi nhóm của mình hoạt động tốt và bạn duy trì các tiêu chuẩn cao đối với mọi người. Phong cách này hoạt động hiệu quả nhất khi nhân viên của bạn đang không có động lực làm việc hoặc họ không bị thách thức trong công việc hiện tại.
Để lựa chọn được phong cách lãnh đạo phù hợp nhất cần căn cứ vào các yếu tố tình huống cụ thể.
Các yếu tố tình huống
Thuyết lãnh đạo theo định hướng – mục tiêu (path-goal theory ) định nghĩa hai yếu tố tình huống riêng biệt : đặc điểm của nhân viên cấp dưới và các yếu tố môi trường. Những yếu tố này ảnh hưởng trực tiếp đến việc lựa chọn phong cách lãnh đạo phù hợp. Nhân viên cấp dưới : Hiểu nhu cầu của nhân viên cấp dưới là chìa khóa cho việc lựa chọn phong cách phù hợp để dẫn dắt họ.
- Các thành viên trong đội ngũ của bạn phản ứng tốt như thế nào với quyền lực trực tiếp? Họ phản ứng thế nào khi bạn hướng dẫn họ cách thực hiện một nhiệm vụ cụ thể?
- Kinh nghiệm của nhân viên bạn như thế nào ? Họ biết bao nhiêu về nhiệm vụ hoặc công việc được phân công?
- Động lực của họ như thế nào?
Các yếu tố môi trường – Bạn cũng phải kiểm tra tình huống hiện tại.
- Nhiệm vụ hoặc dự án của bạn có phức tạp không hoặc nó có lặp đi lặp lại ?
- Nhiệm vụ/ công việc đó có quy trình hay không có quy trình ?
- Quyền hạn của bạn đối với đội ngũ của mình thế nào ?
- Đội ngũ bạn làm việc với nhau hòa hợp như thế nào?
Sử dụng Thuyết lãnh đạo theo định hướng – mục tiêu (path-goal theory)
Việc ap dụng Thuyết lãnh đạo theo định hướng – mục tiêu với nhóm của bạn khá là đơn giản. Bảng 1 dưới đây thể hiện phong cách lãnh đạo phù hợp với nhu cầu của các thành viên trong nhóm và từng môi trường, để bạn có thể chọn phong cách lãnh đạo tốt nhất cho từng tình huống.
Bảng 1: Thuyết Thuyết lãnh đạo theo định hướng mục tiêu – Các phong cách lãnh đạo / Các yếu tố tình huống
Như có thể thấy trong bảng trên, bạn có thể xác định phong cách lãnh đạo tốt nhất dựa vào yếu tố nhu cầu, năng lực của cấp dưới và yếu tố môi trường. Trường hợp cấp dưới và môi trường nằm giữa bốn nhóm này, hãy chủ động kết hợp các phong cách lãnh đạo một cách phù hợp nhất.
Ví dụ, hãy tưởng tượng bạn đang phụ trách một đội ngũ nhân lực mà bạn tập hợp để giúp một nhóm chủ chốt giảm thiểu số khối lượng công việc. Bởi vì nhóm mới này đến từ một bộ phận khác, nên họ không hiểu nhiều về quy trình và quy trình nhân sự, cách làm, và họ không tự tin vào khả năng đạt được mục tiêu. Họ cần hướng dẫn rõ ràng. Tuy nhiên, mọi người trong nhóm đều có mối quan hệ tốt, nên họ có khả năng hỗ trợ lẫn nhau trong công việc. Khi sử dụng Thuyết lãnh đạo theo định hướng-mục tiêu, bạn sẽ xác định rằng hầu hết mọi người trong nhóm mới này cần áp dụng phong cách lãnh đạo chỉ đạo.
Hoặc, hãy tưởng tượng bạn là người quản lý CNTT. Bộ phận tiếp thị cần một chương trình đơn giản để giúp họ theo dõi các yêu cầu của khách hàng. Nhóm chuyên gia của bạn có nhiều khả năng hoàn thành dự án này, vì vậy họ cần phải đặt mục tiêu đầy thách thức cho họ. Ngoài ra, bạn tự tin về khả năng của họ, đồng thời cũng có thẩm quyền rõ ràng đối với họ. Vì vậy, phong cách lãnh đạo tốt nhất để sử dụng trong trường hợp này là phong cách định hướng thành tích.
Lưu ý 1: Hãy nhớ đối xử với mọi người trong nhóm với tư cách cá nhân – những người khác nhau có thể cần những kiểu lãnh đạo khác nhau. Hãy linh hoạt trong cách tiếp cận của bạn.
Lưu ý 2: Vấn đề chính với Thuyết lãnh đạo theo định hướng-mục tiêu là đánh giá các yếu tố tình huống. Nếu bạn không đánh giá chính xác, bạn có thể chọn phong cách lãnh đạo sai.
Những điểm chính trong bài
Thuyết lãnh đạo theo định hướng-mục tiêu giúp các nhà lãnh đạo xác định phong cách lãnh đạo phù hợp, tùy thuộc vào tình huống và những người họ đang lãnh đạo. Nó dựa trên bốn phong cách lãnh đạo chính : hỗ trợ, chỉ thị, tham gia và định hướng thành tích.
Hãy xem xét nhân viên và tình huống hiện tại của bạn, sau đó sử dụng mô hình để xác định phương pháp tốt nhất. Điều này sẽ giúp nhóm của bạn làm việc hiệu quả hơn và thúc đẩy hiệu suất chung của công ty.