Năm 2003, sự cạnh tranh trong thị trường điện tử tiêu dùng Mỹ vô cùng khốc liệt, với Wal-Mart®, Target® và Costco® đe dọa để giành lấy thị phần từ các người dẫn đầu lâu năm, Best Buy® và Circuit City®.
Phó chủ tịch Best Buy, Julie Gilbert, công nhận rằng tổ chức của bà đã bỏ lỡ một cơ hội quan trọng để tăng doanh thu. Về mặt lịch sử, nó đã tập trung vào khách hàng trẻ tuổi, nam giới, và nó đã bỏ qua những đối tượng khách hàng có ảnh hưởng đáng kể đó là là phụ nữ.
Sau cái nhìn sâu sắc này, Best Buy làm cửa hàng của mình hấp dẫn hơn cho khách hàng nữ. Nó mở rộng lối đi cho xe đẩy em bé, làm dịu ánh sáng khắc nghiệt, và giảm âm lượng nhạc nền đi. Bốn năm sau, nó đã đạt được một sự tăng trưởng $ 4,4 tỷ USD doanh thu từ các khách hàng nữ – tăng 11% tổng doanh thu của cửa hàng – rất nhiều trong số đó đã được ghi nhận vào sự thay đổi trong chiến lược của Gilbert.
Cũng giống như Best Buy, tất cả các doanh nghiệp phải thích ứng với các môi trường khác nhau, cho dù những từ những thay đổi về công nghệ, sự mong đợi của khách hàng, luật và các quy định, hoặc kỳ vọng của người lao động. Người lãnh đạo phải tìm cách thích nghi và tận dụng những cơ hội mà những thay đổi này mang lại.
Vì vậy, cách tốt nhất để làm điều này là những gì? Một chiến lược hữu ích là hãy sử dụng phong cách lãnh đạo thích ứng.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá Lãnh đạo thích ứng là gì và chúng ta sẽ suy nghĩ về cách bạn có thể sử dụng nó để quản lý những thách thức bất ngờ trong môi trường kinh doanh của mình.
Lãnh đạo thích ứng là gì?
Trong cuốn sách của Ron Heifetz một giáo sư Đại học Harvard, ra đời năm 1994, mô tả Lãnh đạo thích ứng như một tập hợp các chiến lược và sự thực hành, bạn có thể sử dụng để vượt qua những trở ngại, thực hiện những thay đổi có ý nghĩa, và thích ứng với môi trường khắc nghiệt và phức tạp.
Heifetz dựa trên lý thuyết của ông về sinh học tiến hóa, và quan sát các loài động vật thích nghi với điều kiện thay đổi theo thời gian. Chúng giữ những gì là cần thiết cho sự sống còn của mình, trong khi những thứ không cần thiết có xu hướng giảm đi khi tiến hóa.
Tương tự như vậy, các nhà lãnh đạo thích ứng lấy kiến thức hữu ích nhất, kỹ năng và giá trị từ các tình huống trong quá khứ, và sử dụng chúng để đạt được những lợi ích trong tương lai.
Theo Heifetz, quá trình lãnh đạo thích ứng có ba giai đoạn:
- Quan sát sự kiện và mẫu.
- Giải thích và phát triển các giả thuyết.
- Thiết kế biện pháp can thiệp.
Những bước này được thực hiện lặp đi lặp lại, vì vậy một khi bạn đã hoàn thành 3 giai đoạn này, bạn phải lặp lại quá trình và tinh chỉnh dựa theo các quan sát của bạn, giải thích và can thiệp cho đến khi bạn hài lòng với các giải pháp.
Những ưu điểm
Những tổ chức có sự điều chỉnh để thay đổi hoàn cảnh sẽ có tình hình tài chính tốt hơn những đơn vị không làm. Rõ ràng, doanh nghiệp nào nhanh nhẹn, linh hoạt, liên tục chứng minh bằng những màn trình diễn ấn tượng, thì sẽ vững chắc hơn đơn vị cùng ngành của họ trong thời kỳ biến động.
Tương tự như vậy, những nhà lãnh đạo sử dụng cách tiếp cận thích ứng cùng với phong cách lãnh đạo chuyển đổi thường có những trang bị tốt nhất và biết cách chỉ đạo tổ chức qua các thời kỳ khó khăn.
Họ giữ vững tinh thần bằng cách tạo ra các giải pháp cho các vấn đề với các thành viên khác trong đội ngũ của mình, và sau đó liên tục cải tiến những ý tưởng cho đến khi họ chạm đến cái tốt nhất.
Quá trình lặp lại này có nghĩa là quyết định cuối cùng thường là một trong những quyết định hiệu quả nhất.
Quá trình lãnh đạo thích ứng đem đến nhiều giải pháp và xây dựng một nền văn hóa trao đổi – nơi mà mọi người có thể có những cuộc tranh luận lành mạnh với nhau. Nó cũng là môi trường sáng tạo nơi tạo ra những ý tưởng riêng và những suy nghĩ độc lập.
Những nhược điểm
Lãnh đạo thích ứng có một số nhược điểm nhất định. Những quá trình khám phá những khả năng mới có thể mang lại một mức độ không chắc chắn, và điều này có thể tạo ra xung đột giữa các thành viên trong nhóm. Lãnh đạo có thể khó chịu nếu những ý tưởng của họ bị thách thức, và chặn đứng những đóng góp của người khác.
Nó cũng không phải là một phong cách lãnh đạo phù hợp trong mọi tình huống. Ví dụ, phong cách lãnh đạo này sẽ áp dụng tốt hơn với môi trường thách thức hơn là bối cảnh ổn định. Khi một ngành công nghiệp đã trưởng thành, các nhà lãnh đạo có thể cần phải áp dụng một phong cách lãnh đạo đột phá hơn để đổi mới và thúc đẩy doanh nghiệp phát triển.
Hơn nữa, phong cách lãnh đạo thích ứng có thể không phù hợp trong tình huống khi các nhà quản lý cấp cao cần phải đưa ra quyết định quan trọng một cách nhanh chóng.Phong cách lãnh đạo thích ứng cần có thời gian để phát triển các giai đoạn khác nhau trong quá trình và cho đội ngũ thích ứng với tình hình mới. Vì vậy, Phong cách lãnh đạo chuyên quyền (autocratic leadership) có thể phù hợp trong tình huống này.
Làm thế nào để Trở thành một lãnh đạo thích ứng
Viện Chiến lược Boston Consulting Group đã chỉ ra bốn nội dung mà bạn phải đạt được để trở thành một nhà lãnh đạo thích ứng:
- Điều hướng môi trường kinh doanh.
- Lãnh đạo bằng sự đồng cảm.
- Học từ sự tự điều chỉnh và phản ánh
- Tạo ra các giải pháp có lợi cho hai bên
Điều hướng Môi trường kinh doanh
Các nhà lãnh đạo thích ứng nên nắm bắt sự không chắc chắn và khuyến khích tổ chức tìm kiếm các phương pháp tiếp cận mới. Để thành công trong môi trường này, bạn nên:
- Ý kiến đóng góp từ các thành viên ở tất cả các cấp của tổ chức. Những nhân viên ít thâm niêm hơn hoặc cấp dưới của bạn có nhiều khả năng là rất quan trọng trong quá trình lãnh đạo thích ứng và thường sẽ đặt câu hỏi đầy thách thức hơn so với những nhân viên kì cựu, cấp cao.
- Chia sẻ vai trò lãnh đạo.Không ai là người lãnh đạo tốt nhất trong mọi tình huống. Do đó, bạn nên phân bổ trách nhiệm lãnh đạo cho những người phù hợp nhất để đưa ra quyết định cụ thể để đạt được kết quả tốt nhất cho tổ chức của bạn.
- Câu hỏi thế giới xung quanh bạn. Không ngừng khám phá những rủi ro và kiểm tra các giả định của bạn bằng cách tạo ra kịch bản tình huống.
- Giữ vững mục tiêu. Heifetz sử dụng khái niệm “Get On The Balcony’” như trái ngược với “the skill getting off the dance floor ” để đề cập tới tình huống bạn cần. Điều này có nghĩa là phát hiện ra các xu hướng và mô hình thay vì tập trung vào những chi tiết vụn vặt của hoạt động hàng ngày.
Lãnh đạo bằng sự đồng cảm
Lãnh đạo thích ứng tạo ra một cảm giác chia sẻ về mục đích, và quản lý thông qua ảnh hưởng chứ không phải là lệnh và kiểm soát. Để thành công , bạn nên:
- Xem thế giới từ quan điểm của người khác. Bạn cần quản lý các tình huống khó khăn thông qua việc thừa nhận những quan điểm khác nhau.
- Xây dựng mối quan hệ với nhóm của bạn.Trước khi bạn có thể ảnh hưởng đến những người khác, bạn cần phải thực hiện một kết nối cá nhân với họ. Để làm như vậy, bạn sẽ cần phải hiểu những niềm tin, giá trị và những mối quan tâm của họ. Bạn có thể tăng cường gắn kết của bạn với các thành viên trong nhóm của bạn bằng cách cải thiện của bạn trí tuệ xúc cảm
- Tạo một cảm giác chia sẻ về mục đích.Mục đích lớn hơn mà bạn đang làm việc hướng tới là gì? Bạn có thể tạo động lực cho đội của bạn bằng cách trình bày một cách rõ ràng tầm nhìn của tổ chức của bạn và nhiệm vụ của mình. Những nên gắn kết với thành viên nhóm của bạn, chia sẻ giá trị, ý nghĩa trong công việc của họ.
- Phần thưởng cho thành công.Công nhận thành tích thành viên trong nhóm. Thưởng không cần có tài chính; Ví dụ, bạn có thể cung cấp cho người dân các dự án thú vị, hoặc trách nhiệm bổ sung, tùy thuộc vào những gì thúc đẩy họ. Bằng cách thưởng cho họ, bạn xây dựng lòng trung thành và cam kết của họ với tổ chức và mục tiêu của bạn.
Học từ sự tự điều chỉnh và phản ánh
Các nhà lãnh đạo thích ứng khuyến khích sự thử nghiệm. Tất nhiên một số thử nghiệm sẽ thất bại, nhưng những thất bại đó chính là những bài học cho tương lai. Cái được và mất dạy chúng ta rằng nhiều con đường có thể dẫn đến thành công. Để thành công , bạn nên:
- Xây dựng lòng tin. Đối với nhân viên trong đội ngũ, để họ sẵn sàng chia sẻ ý tưởng của mình, họ cần phải cảm thấy thoải mái. Hãy tạo ra sự gắn kết trong đội ngũ của bạn bằng xây dựng lòng tin. Bạn cũng có thể giúp thành viên trong đội ngũ tự tin lên tiếng và tham gia vào các cuộc tranh luận.
- Khuyến khích sáng tạo. Càng nhiều ý tưởng được tạo ra, càng nhiều khả năng nó sẽ giúp bạn tìm ra một giải pháp hiệu quả. Để bắt đầu việc sáng tạo của nhóm bạn, hãy khuyến khích họ tham gia các hoạt động “động não” thú vị và hãy tạo cơ hội để tất cả mọi người đóng góp.
- Tạo ra một môi trường học tập. Là một phần của quá trình này, bạn nên khuyến khích mọi người đưa ra ý kiến đa dạng và cung cấp các giải pháp thay thế. Họ phải hiểu rằng thất bại là một chấp nhận được – một phần của việc giải quyết một vấn đề – và mong đợi.
- Thí nghiệm và thử nghiệm những ý tưởng.Thử nghiệm giúp bạn kiểm tra các ý tưởng của bạn và thu thập thêm thông tin trước khi bạn cam kết nguồn lực đáng kể cho một dự án lớn. Để tiến hành một thử nghiệm, làm việc với nhóm của bạn để tạo ra một giả thuyết, thiết kế thử nghiệm của bạn, mang nó ra, và phân tích kết quả. Đôi khi, bạn có thể lặp lại, dựa trên những gì bạn đã học được, cho đến khi bạn đi đến giải pháp tốt nhất có thể.
- Quản lý bất định.Do tính chất của một môi trường thay đổi, mọi người cần phải di chuyển ra khỏi vùng thoải mái của họ, trấn an các thành viên trong nhóm là các tình huống không thể đoán trước những cơ hội để phát triển.
Tạo ra các giải pháp có lợi cho hai bên
Lãnh đạo thích ứng tập trung vào việc đạt được thành công cho cả các tổ chức và mạng lưới bên ngoài của các bên liên quan. Để thành công trong không gian này, bạn nên:
- Xây dựng thái độ chấp nhận.Sử dụng công cụ và kỹ thuật quản lý cần thiế để giúp thay đổi diễn ra trôi chảy, xây dựng một thái độ bình tĩnh chấp nhận trước những thay đổi diễn ra xung quanh.
- Mở rộng khả năng tham gia cho nhân viên.Thành công của tổ chức của bạn có thể phụ thuộc vào sự đóng góp và tham gia của các nhà cung cấp bên ngoài, các nhà cung cấp và khách hàng của mình. Cho phép họ tham gia vào việc ra quyết định và yêu cầu cho ý kiến của họ thường xuyên.
- Tăng cường uy tín của công ty thông qua trách nhiệm xã hội và sáng kiến.Lãnh đạo phải tập trung vào nhiều hơn so với các dòng dưới cùng để thành công trên thị trường. Bằng cách kết nối với cộng đồng, một tổ chức có thể giúp đỡ bên ngoài đồng thời cải thiện lòng trung thành của khách hàng và danh tiếng của nó
Chú ý:
Ý tưởng của lãnh đạo thích ứng là một bước đệm để những ý tưởng hiện tại như thế nào để quản lý thay đổi nhanh chóng, môi trường rất năng động.
Áp dụng lý thuyết này trong cuộc sống của bạn
Kỹ năng lãnh đạo thích ứng có thể có ích bên ngoài bối cảnh công việc. Ví dụ như:
- Trong một cuộc xung đột giữa các cá nhân, bạn có thể thấy sự khiêm nhường và tập trung vào những người khác, cho phép anh ta hoặc cô ấy để đề nghị một giải pháp chứ không phải là hàng đầu với ý kiến của bạn.
- Áp dụng các kỹ năng giải quyết xung đột của bạn cho các vấn đề với các thành viên gia đình hoặc bạn bè của bạn.Thay vì tập trung vào các vấn đề chính mình, khám phá các tùy chọn khác nhau với nhau để tìm ra giải pháp tốt nhất.
- Trước khi bạn thực hiện một quyết định lớn, yêu cầu người khác cho ý kiến của họ.
- Thấm nhuần sự tự tin trong các thành viên gia đình của bạn bằng cách ủy quyền, và cho phép họ có quyền sở hữu của công việc.