Trong phần trước chúng ta đã cùng nhau bước trên con đường tìm hiểu về Võ Đạo, trong phần này để có thể hình dung rõ hơn, chúng ta sẽ tiến hành tìm hiểu sâu hơn về một số võ phái tiêu biểu nhé. Đầu tiên là Hiệp Khí Đạo Nhật Bản, một môn phái rất nổi tiếng trong mấy chục năm gần đây với một vị Tổ khai ngộ Võ Đạo. Tương truyền, sau khi đạt đến Võ Đạo, bất kỳ ai cũng không thể nào khởi tâm tranh đấu hay quật ngã được Sư tổ Hiệp Khí Đạo là Morihei Ueshiba nữa. Vì sao vậy? Vì tinh thần của ông đã hòa nhập với vũ trụ, hòa giải tất cả đối thủ của mình. Điều này thể hiện rõ ràng trong nguyên lý của môn phái:
“Hiệp Khí Đạo luyện tập cái khí dương. Một khi ta với vũ trụ đã hòa làm một, thì cái phản ảnh của vũ trụ trên linh hồn thánh thiện bao giờ cũng trong hình thức tình yêu. Đó là một phát biểu của tinh thần, nhắn nhủ ta rằng ta phải yêu thương, che chở và nuôi dưỡng mọi vật. Tập luyện Hiệp Khí Đạo là tinh luyện tình yêu thương trong tâm hồn ta thành cái tinh thần của vũ trụ. Trong Hiệp Khí Đạo ta đấu võ với đối thủ của ta không phải để thắng hoặc bại. Cả hai người cùng sửa cho nhau những nhược điểm, cùng mài dũa cho nhau, và cùng phản chiếu cho nhau những hoạt động của mình. Qua tinh thần hỗ tương kính trọng nhau và hỗ tương quí mến nhau, ta huấn luyện thể xác và tinh thần ta cho tới khi ta tới được một trạng thái tinh khiết và yêu thương“.
Nguyên lý Hiệp Khí Đạo do Ueshiba chứng Ngộ từ Thiền Tông sau khi luyện võ và giao đấu cả đời. Nhưng cũng không ra ngoài nguyên lý từ Âm Dương mà quay về Thái Cực. Hiệp Khí Đạo luyện cái khí Thuần Dương mạnh mẽ (tâm thái an lạc vui vẻ) sao cho nó viên dung với cái khí Thuần Âm (đối thủ và tâm tranh đấu) để cả hai hòa thành một trở về với bản nguyên vũ trụ như khí Hỗn Nguyên mà đạt Đạo (đó là căn bản của cái tên Hiệp Khí Đạo – con đường dẫn đến sự hợp nhất các loại Khí để quay trở về Hỗn Nguyên).
Nên nếu nói Hiệp Khí Đạo là một dạng Thái Cực Quyền của Nhật thì cũng không sai. Vì thế rất khó để người tập có thể đạt đến trình độ như ông khi mà con người ta tập võ chỉ để tranh thắng và cố gắng dùi mài kỹ thuật hay cố gắng luyện khí vận khí chứ không quan tâm đến tu dưỡng Đạo Tâm cho đúng với 2 chữ Hiệp Khí kia. Đạo Tâm không có sao đạt được Khí, sao mà nói đến Hiệp Khí được. Nên mấy chục năm nay vẫn chưa có người đắc Đạo thứ hai sau Ueshiba. Nếu muốn đạt đến đỉnh cao của Hiệp Khí Đạo, hãy là 1 thiền sư chính Tông và bỏ hết dục vọng cá nhân trước đã.
Khi nói đến Khí, Thái Cực thì không thể nào không nhắc đến võ phái trứ danh ở Trung Hoa được mệnh danh là Thái Sơn Bắc Đẩu của võ lâm đại lục. Đó chính là phái Võ Đang. Môn phái này nổi danh với bài Thái Cực Quyền, thời cổ bài quyền này chính là công pháp võ học đỉnh cao của Trung Quốc có thể giúp người ta tu luyện để đạt đến Võ Đạo. Ngày nay do thất truyền Tâm Pháp chân chính từ Tổ sư Trương Tam Phong mà người ta không đạt đến đỉnh cao của nó và hay chê nó không có tác dụng chiến đấu thực tế. Vậy nguyên lý của nó là gì?
Chính nằm ở hai chữ Thái Cực, nghĩa là vũ trụ sơ khai, là hoàn hảo mạnh mẽ cũng như tương hợp với bản tính tiên thiên của con người lúc mới sinh: Hồn nhiên và thánh thiện. Nhưng khi sinh ra con người và vạn vật thì Thái Cực đã phân thành Âm Dương , rồi thành Tứ Tượng và Bát Quái với 64 quẻ dịch biến hóa vô cùng. Vì thế mà con người cả xã hội không còn thuần tịnh như vũ trụ ban đầu vì khi có 2 mặt Âm Dương tức là sẽ xuất hiện tranh đấu hơn thua.
Toàn bộ bài Thái Cực Quyền gốc có lẽ sẽ có ít nhất là 64 thức tượng trưng cho 64 quẻ Dịch thể hiện hình thái vũ trụ và xã hội hiện nay với 64 biến hóa căn bản. Người luyện sẽ từ tốn diễn luyện hết 64 thức cũng giống như diễn hóa bản tâm của mình trong suốt một cuộc đời bon chen sóng gió nhưng cuối cùng cũng bị nhiếp phục để sau đó lại quay về với Thái Cực tức là phản bổn quy chân. Tìm thấy Đạo Tâm, quay lại hợp nhất thân Tâm với vũ trụ nguyên thủy, thấy chân lý và Đắc Đạo.
Âm Dương tượng trưng cho 2 luồng sức mạnh ghê gớm nhất nhưng chẳng phải Âm Dương hòa vào nhau mà quay về với Thái Cực (hình tròn). Vậy Thái cực Quyền chính là một công pháp tu luyện đạt Võ Đạo vậy. Có thể hóa giải hết lực Âm Dương xung khắc thành duy nhất, vậy không phải võ đạo có sức mạnh vô địch là gì?
Nhưng mấy trăm năm qua vẫn chẳng có ai đắc Đạo từ Thái Cực Quyền là vì sao? Chính là vì Tâm pháp chân truyền của Đạo Gia của nó đã không còn nữa. Và người luyện Thái cực không lấy mục tiêu từ bỏ dục vọng của bản thân và tịnh hóa bản Tâm làm trung tâm mà tu luyện thì sao đạt được. Không đạt đến bất động tâm và hiểu lẽ Vô Vi của Đạo gia thì đừng nói đến hiểu được Thái Cực Quyền đỉnh cao.
Có một ông võ sư Việt Nam còn khẳng định rằng Thái Cực Quyền muốn dùng để chiến đấu thì phải luyện lực tay bằng cách xách tạ?! Ông ta còn khẳng định rằng bên Trung Quốc cao thủ toàn luyện như thế. Lẽ nào cái gì cao thủ Trung Quốc luyện nhiều thì điều đó là chân lý? Bản thân ông ta không hiểu bản chất của võ thuật, càng không hiểu sự tu luyện, quả thật đã tự mình sai, còn dẫn người khác đi lệch đường.
Võ phái thứ ba chúng tôi muốn đề cập đến chính là nền võ công Việt Nam, lấy Ngũ Hình quyền (Long, Hổ, Báo, Xà, Hạc) làm ví dụ. Người luyện Ngũ Hình quyền sẽ tịnh hóa thân thể và kinh mạch của mình mà luyện ra 5 loại năng lượng Ngũ hành (Hổ năng lượng Mộc từ gan, Xà năng lượng Kim từ cột sống, Long năng lượng Hỏa từ tim, Báo năng lượng Thổ từ bao tử, Hạc năng lượng Thủy từ Thận).
Có thể có người nói Ngũ Hình quyền này có nguồn gốc Thiếu Lâm? Điều này không chính xác vì “ánh trăng chiếu xuống nước, vạn nơi đều hình tròn”. Cùng một thời đại thì cảm ngộ sáng tạo võ học tương đồng nhau cũng là chuyện bình thường. Ngũ Hình quyền chính là một đặc sản thuần Việt và cách đánh cũng như vận công đều có sự khác biệt so với công phu Thiếu Lâm.
Năng lượng nào luyện thành sẽ thể hiện rõ trên thân người luyện công. Ví dụ như Xà quyền khi xuất công sẽ thể hiện ra da mặt trắng sáng và khí chất đem lại cảm giác lạnh của kim loại. Tương truyền phải tu luyện đến đỉnh cao cả 5 loại năng lượng này mới có thể Đắc Võ Đạo. Ngũ Hành vốn là 5 loại nguyên tố cơ bản cấu thành nên vạn sự vạn vật trong vũ trụ này nên tập môn quyền này cũng thực hiện một quy trình phản bổn quy chân để đạt đến Thiên Nhân hợp nhất.
Tuy vậy cả trăm năm nay, vẫn chưa có ai đắc Ngũ Hành cả và thông thường để luyện xuất ra chỉ một trong 5 loại thôi đã mất mấy chục năm khổ luyện. Vì sao lại như thế? Là vì họ chỉ luyện mà không tu. Hình thể quyền pháp là cái xác nhưng bản thể chính là Tâm của họ phải thuần Tịnh như Ngũ Hành. Không luyện tĩnh công và tu dưỡng tâm tính, bỏ đi dục vọng cá nhân thì sao đạt được đây? Vấn đề nằm ở chỗ Tâm pháp để tu Tâm như Ngũ Hành có lẽ đã thất truyền. Vậy các môn phái chân truyền chân chính sẽ trông như thế nào, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu trong phần sau nhé.
Tĩnh Thủy