Thời cổ đại với lịch sử lâu dài và rất nhiều Thánh nhân quân vương cai trị nên đã để lại rất nhiều tác phẩm nổi tiếng. Tất cả chúng sau đều được Khổng Tử biên tập và đưa vào bộ Tứ Thư và Ngũ Kinh của ông. Ở đây xin liệt kê một số trước tác tiêu biểu.
Hà Đồ Lạc Thư Bát Quái, Âm Dương Ngũ Hành:
Đây là gốc rễ của toàn bộ nền văn minh Trung Hoa. Khởi đầu do Phục Hy phát minh ra và các vua đời sau hoàn thiện. Kể cả Nho gia hay Đạo gia và Bách gia chư tử học thuyết đều đi từ cái gốc này.
Lịch pháp, Lục Thập Hoa Giáp: Đây là bộ lịch Âm Dương dùng để tính toán thời gian mùa màng và công việc triều đình. Nó dựa trên bộ Giáp Tý kết hợp giữa Thiên Can và Địa chi làm ra 1 chu trình chuẩn 60 năm dùng để tính thời gian. Giáp Tý do Hoàng Đế phái Sử quan của ông là Đại Nạo tạo ra. Sau đến thời vua Nghiêu có Hy Hòa làm ra nông lịch.
Hồng Phạm Cửu Trù:
Vua Đại Vũ căn cứ trên sách Lạc Thư đặt ra bộ Hồng Phạm Cửu Trù để trị lý thiên hạ, một loại hiến chương và học thuyết chính trị quy mô to lớn dành cho quân vương có thể coi là sớm nhất trên thế giới, dạy nhà vua các noi theo Đạo Trời mà trị dân. Nó gồm có: 1. Ngũ Hành 4. Ngũ kỷ 7. Kê nghi
2. Ngũ sự 5. Hoàng cực 8. Thứ trưng
3. Bát chính 6. Tam đức 9. Ngũ phúc
(trích trong James Legge, The Shoo King, trang 344)
Điển Mô Huấn Cáo Thệ Mệnh:
Đây là 6 loại thư tịch lưu truyền từ thời Ngũ Đế, sau Khổng Tử san định lại đưa vào Kinh Thư, một trong Ngũ Kinh của Nho gia. 6 loại thư tịch này ghi chép lại các mặt quan trọng nhất của việc tu thân trị quốc của vua chúa thời cổ đại. Có thể coi là một dạng bách khoa thư về các triều đại đó. Gồm có:
- Điển (典): chế độ kiến thiết của đời Đào Đường và Hữu Ngu. Một loại học thuyết và tư tưởng chính trị. Bao gồm 2 thiên Nghiêu điển và Thuấn điển.
- Mô (謨): Kế hoạch trị quốc, lời điều trần của vua và quan lại đời Hữu Ngu. Bao gồm 2 thiên Đại Vũ mô và Cao Dao mô.
- Huấn (訓): lời khuyên bảo. Bao gồm thiên Y huấn là lời khuyên bảo của Y Doãn đối với Thái Giáp.
- Cáo (誥): lời răn bảo hoặc bố cáo ra khắp thiên hạ. Bao gồm 8 thiên, như thiên Đại cáo là lời bố cáo của Chu Công sau khi dẹp loạn “Tam giám” và tiêu diệt Vũ Canh.
- Thệ (誓): lời thề, khi dụng binh tức là bài hịch. Bao gồm 6 thiên, như thiên Tần thệ ghi lại lời thề của Tần Mục công.
- Mệnh (命): lời sắc mệnh của người trên ban khắp thiên hạ. Bao gồm 7 thiên như các thiên Duyệt mệnh, Vi Tử chi mệnh.
Minh Bảo